Ռիչարդ Բախ. Չկա այդպիսի վայր` հեռու...

Ռե՜յ … (անգլ.` ճառագայթ): Շնորհակալ եմ, որ ինձ հրավիրեցիր ծննդյանդ տոնին: Քո տունը հազարավոր մղոններ հեռու է ինձնից, իսկ ես ճանապարհորդում եմ միայն առանձնահատուկ դեպքերում: Ռեյի ծննդյան օրը… սա հենց այդ դեպքերից է, և ես անհամբերությամբ սպասում եմ Քեզ հետ հանդիպմանը:
Ճանապարհ ընկա` վստահելով Կոլիբրիի սրտին, որին ես ու Դու հանդիպել էինք շատ վաղուց: Նա բարեհամբույր էր, ինչպես միշտ, բայց երբ նրան ասացի, որ փոքրիկ Ռեյը մեծացել է, և ես նվերով գնում եմ նրա ծնունդը շնորհավորելու, շատ զարմացավ: Մենք երկար ժամանակ լուռ էինք թռչում, և վերջապես նա շշնջաց.
«Ես քո ասածից շատ քիչ բան հասկացա, բայց ամենաանհասկանալին այն է, որ գնում ես ծնունդ»:
- Իհարկե գնում եմ ծնունդը շնորհավորելու,- ասացի ես,- չհասկանալու ի՞նչ կա:
Նա լռեց. իսկ երբ հասանք Բվեճի բնի մոտ, ասաց.
- Իրականում մղոններն արդյո՞ք մեզ կարող են բաժանել ընկերներից։ Եթե դու ցանկանում ես Ռեյի հետ լինել, մի՞թե արդեն նրա հետ չես: .
- Փոքրիկ Ռեյը մեծացել է. ես նվերով եմ գնում նրա ծնունդը շնորհավորելու,- ասացի Բվեճին: Կոլիբրիի հետ զրույցից հետո տարօրինակ էր «գնում եմ» ասելը, բայց ես դա արտասանեցի այնպես, որ Բվեճն ինձ հասկանար:
Նա նույնպես երկար ժամանակ լուռ էր թռչում: Նրա լռությունը բարյացակամության արտահայտություն էր, սակայն երբ ինձ ողջ ու առողջ հասցրեց Արծվի տան մոտ, մրմնջաց.
- Քո ասածից շատ քիչ բան հասկացա, բայց ամենաանհասկանալին այն էր, որ դու ընկերոջդ «փոքրիկ» ես անվանում:
- Իհարկե փոքրիկ է,- պատասխանեցի,- որովհետև դեռ չի մեծացել: Ի՞նչն է անհասկանալի:
Բվեճն իր սաթե աչքերի խոր հայացքով ինձ նայեց, ժպտաց ու ասաց. «Իսկ դու մտածի՛ր»:
- Փոքրիկ Ռեյը մեծացել է, և ես նվերով գնում եմ նրա ծնունդը շնորհավորելու,- ասացի Արծվին: Կոլիբրիի և Բվեճի հետ զրույցից հետո տարօրինակ էր գնում եմ  և փոքրիկ բառերն ասելը, բայց ես դրանք այնպես արտասանեցի, որ Արծիվն ինձ հասկանար: Մենք բարձրացանք գագաթներից վեր և ճախրեցինք լեռնային քամու հետ: Վերջապես նա շշնջաց. «Շատ բան չհասկացա քո ասածից, բայց անհասկանալի էր հատկապես «ծնունդ» բառը»:
- Իհարկե ծնունդ,- ասացի,- մենք պատրաստվում ենք նշելու այն պահը, երբ Ռեյը լույս աշխարհ է եկել, այն պահը, որից առաջ Ռեյը դեռ չկար: Ի՞նչ կա չհասկանալու:

Արծիվը ծալեց թևերը, ցած սուրաց և փափուկ վայրէջք կատարեց անապատի ավազների վրա:
- Ժամանակ, երբ Ռեյը դեռ չի՞ եղել… Չե՞ս կարծում, որ ավելի շուտ հակառակն է եղել` Ռեյի կյանքն սկսվել է, երբ ժամանակը դեռ չի եղել:
- Փոքրիկ Ռեյը մեծացել է, և ես նվերով գնում եմ նրա ծնունդը շնորհավորելու,- ասացի Բազեին: Կոլիբրիի, Բվեճի և Արծվի հետ զրուցելուց հետո տարօրինակ էր ասել «գնում եմ», «փոքրիկ» և «ծնունդ» բառերը, բայց ես դրանք արտասանեցի այնպես, որ Բազեն ինձ հասկանար: Մեզնից շատ հեռու ներքևում լողում էր անապատը: Ճանապարհի վերջում նա շշնջաց.
- Գիտե՞ս, շատ քիչ բան հասկացա նրանից, ինչ ասացիր, բայց հատկապես չհասկացա ա՛յ սա` «մեծացել է»:
- Իհարկե մեծացել է,- ասացի ես,- Ռեյն ավելի ու ավելի մոտ է մեծանալուն, և մի տարի էլ հեռացավ իր մանկությունից: Ի՞նչն է անհասկանալի:
Բազեն իջավ ամայի ծովափ:
- Ինչ ասացիր, այնքան էլ «մեծանալ» չի նշանակում:
Նա վեր բարձրացավ և անհետացավ տեսադաշտից:
Ես գիտեի, որ Ճայը շատ իմաստուն թռչուն է: Երբ թռչում էինք, ես հանգամանորեն բառեր էի փնտրում, որոնք լսելով՝ ճայը հասկանար, որ ես արդեն ինչ-որ բան սովորել եմ:
- Լսի՛ր, Ճա՛յ,- ասացի վերջապես,- ինչո՞ւ ես ինձ քո թևերին առած տանում Ռեյի մոտ, եթե դու հաստատ գիտես, որ արդեն նրա հետ եմ:
Ճայն ինձ տարավ ծովի, բլուրների, քաղաքի փողոցների վրայով և շուտով անաղմուկ նստեց Քո տանիքին:
- Որովհետև կարևոր է, որ դու գիտենաս այս ճշմարտությունը: Քանի դեռ ինքդ չես հասկացել, քանի դեռ չես ընկալել ողջ խորությամբ, շատ քիչ միջոցներով կարող ես այն փոխանցել, միայն կողմնակի օգնությամբ` մեքենաների, մարդկանց, թռչունների: Բայց հիշիր,- ավելացրեց նա,- ճշմարտությունը չի դադարում ճշմարտություն լինելուց այն պատճառով, որ դու դեռ չես հանգել նրան:
Եվ ճայը հեռացավ:
- Հիմա Քո նվերը բացելու ժամանակն է: Ապակյա և մետաղյա նվերները ժամանակի ընթացքում հնանում են ու մոռացության մատնվում: Բայց ես Քեզ համար ավելի լավ բան եմ պատրաստել:
Ես Քեզ օղակ եմ նվիրում. կրի՛ր այն: Նա փայլփլում է առանձնահատուկ լույսով, և ոչ ոք չի կարող ո՛չ խլել Քեզնից, ո՛չ ոչնչացնել: Դու աշխարհում միակը կլինես, որ կտեսնես այն, ինչպես միայն ես էի տեսնում, քանի դեռ իմն էր:
Այդ օղակը Քեզ նոր ունակություններով կօժտի: Կրելով այն՝ դու կարող ես երկնքում ճախրող ցանկացած թռչնի թևերով թռչել: Կարող ես ոսկե աչքերով տեսնել նրանց, դիպչել քամուն, որը թափանցում է նրանց թավշյա փետուրների մեջ: Քո առջև կբացվի բարձր թռիչքի հրճվանքը, աշխարհի և նրա հոգսերի վրայով ճախրելու ուրախությունը: Դու կարող ես մնալ երկնքում, որքան ցանկանաս` կարճելով գիշերը, դիմավորելով այգաբացը, և երբ զգաս, որ եկել է ժամանակը, կվերադառնաս:
Քո հարցերը պատասխան կստանան, իսկ բոլոր տագնապներդ կցրվեն:
Ինչպես այն ամենը, ինչին ձեռքով հնարավոր չէ դիպչել, և որը հնարավոր չէ աչքով տեսնել, այնպես էլ քո շնորհը կաճի այն չափով, ինչ չափով օգտագործես: Սկզբում կարող ես թռչել միայն այն ժամանակ, երբ տեսնես թռչուններին, որոնց հետ թռչելու ես: Բայց հետո, երբ հմտանաս, կսովորես ճախրել թռչունների հետ, որոնց չես տեսնում, և ի վերջո կհասկանաս, որ քեզ պետք չեն ո՛չ օղակ, ո՛չ թռչուն, որպեսզի թռչես մենակ` ինքդ քեզ հետ, ամպերի խաղաղությունից էլ վեր: Եվ երբ այդ օրը գա, դու պարտավոր կլինես այդ շնորհը փոխանցել նրան, ով կարող է հմտորեն օգտագործել, ով կարող է գիտակցել, որ կարևոր է միայն այն, ինչ ճշմարտությունից և ուրախությունից է ստեղծված, ոչ թե մետաղից ու ապակուց:
Ռե՛յ, տարվա այս հատուկ Քո օրը ես Քեզ հետ նշում եմ վերջին անգամ՝ հասկանալով այն, ինչ սովորեցրին ինձ մեր ընկերներ՝ թռչունները:
Ես չեմ կարող գալ Քեզ մոտ, որովհետև արդեն այստեղ եմ: Դու փոքր չես, որովհետև Դու արդեն մեծացել ես, Դու, ինչպես մենք բոլորս, կյանքից կյանք ես անցնում` ուրախանալով, որ ապրում ես:
Դու ծննդյան օր չունես, որովհետև միշտ եղել ես. երբեք չես ծնվել և երբեք չես մեռնի: Դու նրանց երեխան չես, ում հայր ու մայր ես անվանում:
Արկածներով լի այս պայծառ ճամփորդության ժամանակ, որի նպատակն է իրերի էությանը հասու լինելը, Դու նրանց կյանքի ուղեկիցն ես:
Ընկերոջ յուրաքանչյուր նվեր երջանկության մաղթանք է, այդ թվում՝ և այս օղակը:
Հավերժության վրայով ազատ և ուրախ ճախրի՛ր ծնունդներից այն կողմ, և մի մեծ տոնի ընթացքում, որը երբեք վերջ չունի, մենք կարող ենք հանդիպել երբ ցանկանանք՝ և՛ հիմա, և՛ միշտ:

Ռուսերենից թարգմանեց Մարիետ Սիմոնյանը